Duży Kaliber

W tym wpisie chcemy Wam pokazać, że rap to nie tylko przekleństwa, płytkie teksty zawierające większy lub mniejszy sens, a sami raperzy to nie są (jak większość społeczeństwa myśli) osoby, którym edukacja sprawiała problemy i potrafią tylko rapować, pić, palić i imprezować. Zachęcamy was do spoglądnięcia, a może raczej do wsłuchania między rymy.

Pomoże Nam w tym kawałek Kalibra 44 „Nieodwracalne zmiany” pochodzący z ich ostatniej płyty Ułamek tarcia wydanej w 2016 roku. Zagłębimy się w tekst piosenki, jednak nie będziemy interpretować tego co autor miał na myśli, tylko skąd to wziął. Ten utwór mimo tego, że jest dosyć młody przedstawia kawałek historii polskiego rapu. Otóż singiel jest „poskładany” z sampli znanych z poprzednich utworów Kalibra, Paktofoniki oraz AbradAba i Joki. Z dziennikarskiego obowiązku przypominamy, że zespół Kaliber 44 został założony w 1994 roku w Katowicach przez braci Michała Martena (Joka) oraz Marcina Martena (AbradAb). Wkrótce do zespołu dołączył Piotr Łuszcz (Magik) i to właśnie na ten czas przypada okres ich największej świetności.

Wracając do utworu „Nieodwracalne zmiany”. Pierwszymi wersami nad którymi chcemy się skupić są: „Kim oni są, kim my jesteśmy?” oraz „Nadchodzą już, by rozjechać mój mózg”. Oba pochodzą z piosenki Kalibra pod tytułem "Do boju Zakon Marii", z tym że pierwszy jest zapożyczony jeden do jeden, a drugi w oryginale brzmiał: „Nadchodzimy już by rozjebać Twój mózg”. Następnym interesującym fragmentem jest: „W końcu brat nie ma już miłości dla mnie”. Jest to nawiązanie do piosenki zespołu pod tytułem "Brat nie ma już miłości dla mnie". Słuchając dalej wers „Lepiej przyznaj się, że Ciebie nie znam, to legenda” przypomina ich kawałek „Moja obawa (bądź a klęknę)” (w którym „Przyznaj się, że Ciebie nie ma - to legenda” jest refrenem. Dwa wersy dalej dAb rapuje: „Więc idę tam, idę sam w tą czarną chwilę”. Praktycznie taką samą frazą rozpoczyna się zwrotka jednej z najlepiej znanych piosenek Kalibra „Plus i minus”, wykonywanej przez Magika. Słowa „Rany, rany jestem zdekonspirowany” kończące pierwszą zwrotkę omawianej piosenki zostały zapożyczone z utworu Paktofoniki „Jestem Bogiem”, z tym, że tam wyraz zdekonspirowany był zastąpiony wyrazem niepokonany. Podobnie również kończy się trzecia zwrotka utworu braci Marten. Tam słowo zdekonspirowany ustępuje miejsca słowu zdeterminowany.

W drugiej zwrotce Joka rapuje: „A moja matka mówi mi "Ty jesteś głupi Michał!” Podobny tekst można znaleźć w ich wcześniejszym utworze pod tytułem „Masz albo myślisz o nich aż”. Tam ten wers brzmi: Matka mi mówi: "Ty jesteś chyba głupi - kup sobie coś". Z tej piosenki pochodzi też pytanie Gdzie jest Joka?, które tutaj występuje w refrenie, a które w omawianej piosence można usłyszeć trzy wersy niżej. Fraza: „Najważniejsza powinna być twoja głowa” jest zaczerpnięta z kawałka tego zespołu pod tytułem „Litery”. Kilka wersów niżej natrafiamy na teks: „Miasto jest nasze, a to znaczy podzielone na pół”. Nawiązuje to do utworu „Miasto jest nasze” AbradAba. Samo stwierdzenie: „miasto jest nasze!” pojawia się jeszcze na samym końcu naszej piosenki. Ostatnią frazą, na którą warto zwrócić uwagę jest powtarzające się zapożyczenie z piosenki „Do boju Zakon Marii”. Brzmi ona tak: „A ja wiem, ja wiem kim My jesteśmy”.

Trzecią zwrotkę dAb zaczyna słowami: „Gdy byłem małym chłopcem to chciałem być dorosły”. Nie jest to dosłowny cytat z innej piosenki, lecz osobom znającym twórczość AbradAba i Joki może przypominać utwór „Rap to nie zabawa już”, w którym Joka rapuje: „Bo to jest początek, gdy byłem małym chłopcem. Gdy byłem małym chłopcem to wszystko było proste”. Słuchając dalej „Nieodwracalnych zmian” natrafiamy na tekst: „I to nie czyni mnie innym od Was wszystkich”. W albumie Księga tajemnicza. Prolog katowickiej ekipy znajdziemy piosenkę o tytule „To czyni mnie innym od was wszystkich”. Kilka wersów dalej słyszymy: „Przedziwny swąd nagle miastem zawładnął”. Dokładnie tak rozpoczyna się utwór Marcina Martena „Piosenka o G”.

Na końcu omawianego singla w tak zwanym outrze oprócz wspomnianego już fragmentu „miasto jest nasze!”, słyszymy również: „Jest ten błysk w twym oku widzę znów”, a także „Wyjaskrawię twój styl”. Podobnie do pierwszego wymienionego wersu rozpoczyna się trzecia zwrotka piosenki „Więcej szmalu 2” Kalibra („I co to jest ten błysk w Twym oku widzę znów”), natomiast drugi jest już wierną kopią, tekstu z tej samej zwrotki tego kawałka.

Jak widać singiel „Nieodwracalne zmiany” promujący płytę Ułamek tarcia oprócz sensu dosłownego, skrywa w sobie coś więcej. Jest swego rodzaju historią grupy Kaliber 44 w pigułce. Być może jest to także w pewnym sensie hołd składany przez braci Marten byłemu członkowi grupy, nieżyjącemu już Magikowi. Nie będziemy wchodzić w polemikę czy tak faktycznie jest, czy też nie, ponieważ nie wiemy czym kierowali się twórcy pisząc tekst piosenki. Pewne jest jednak to, że pamięć o Piotrze Łuszczu także dzięki takim utworom jest wciąż żywa, a sam jego tekst jest przebłyskiem geniuszu autorów. Według nas do tego aby w jednej piosence zawrzeć wiele innych i zrobić to tak, aby wszystko składało się w spójną i logiczną całość potrzeba naprawdę wiele pracy i sporych umiejętności. A pamiętajmy, że to tylko sam tekst, do którego doszła muzyka, a w tym przypadku także teledysk.